عوارض طولانی‌مدت تخلیه چشم یا آسیب شدید چشمی در جانبازان جنگ تحمیلی

هدف: ارزیابی عوارض مربوط به فضای باقی‌مانده (anophthalmic socket) و تعیین میزان بروز افتالمی سمپاتیک به دنبال تخلیه اولیه چشم و اهمیت انوکلیشن در پیش‌گیری از بروز این عارضه. روش پژوهش: همه جانبازان تک‌چشمی استان خراسان، طی یک فراخوان گسترده طی یک دوره زمانی 7 ماهه، جهت انجام بررسی دعوت شدند. اطلاعات اولیه شامل سن زمان مجروحیت، شغل، تعداد دفعات عمل جراحی و علایم غیرعینی بیماران در چشم آسیب‌دیده و سالم بررسی شدند و معاینه تخصصی چشم‌پزشکی از ناحیه حدقه و حفره باقی‌مانده، از نظر بروز عوارض مربوط به فضای باقی‌مانده، نوع جراحی قبلی، وضعیت ایمپلنت حدقه‌ای، تناسب پروتز و انسداد مسیر اشکی انجام شد. یافته‌ها: در مجموع 135 نفر وارد مطالعه شدند که همگی مذکر بودند. میانگین سنی افراد در زمان معاینه 7±42 سال بود و 86 درصد آن‌ها در سنین 30 تا 50 سالگی بودند. در 39 مورد (9/28 درصد) تخلیه کامل، 21 مورد (6/15 درصد) تخلیه نسبی و 6 مورد (4/4 درصد) اویسریشن انجام شده بود. در 34 مورد (2/25 درصد) تایزیس چشم ناشی از مصدومیت روی داده بود و در 35 مورد (9/25 درصد) نیز نوع عمل جراحی قابل تشخیص نبود. شایع‌ترین شکایت بیماران در چشم آسیب‌دیده، ترشحات مخاطی یا چرکی مخاطی (71 درصد) بود. در 101 بیماری که تحت تخلیه چشم قرار گرفته بودند؛ شایع‌ترین عوارض مشاهده‌شده شامل دفورمیتی شیار پلک فوقانی (3/72 درصد) و جمع‌شدگی حفره باقی‌مانده (5/44 درصد) بودند. وضعیت حرکتی حفره باقی‌مانده تنها در 18 درصد موارد رضایت‌بخش بود. نتیجه‌گیری: عوارض ایجادشده در چشم جانبازان جنگی، بسیار شایع‌تر و بسیار شدیدتر از عوارض ناشی از مصدومیت‌های شدید چشمی در شرایط دیگر می‌باشند و همه علایم سندرم آنوفتالمیک، در این بیماران شایع‌ترند. با توجه به شیوع نادر افتالمی سمپاتیک در این بیماران، توصیه می‌شود که در شرایط غیراورژانس، تخلیه چشم با کارگذاری ایمپلنت مناسب انجام شود. · مجله چشم‌پزشکی بینا 1386؛ دوره 12، شماره 3: 379-373.